GÜMRÜK BİRLİĞİ’NİN GÜNCELLENMESİ SÜRECİ
Gümrük Birliği, ülkemizin Avrupa Birliği’ne (AB) tam üyeliği
öncesinde geçiş dönemi düzenlemesi olarak tanımlanmış bir yapı teşkil
etmektedir. Bu geçici niteliğiyle birlikte ülkemiz ile Avrupa Birliği arasında
Gümrük Birliği asimetrik bir yapıda teşkil edilmiş ve öngörülenden daha uzun
süredir yürürlükte kalmasıyla birlikte ülkemiz açısından sistemik sorunlar
ihtiva eden bir ortaklık ilişkisine dönüşmüştür. Bugün, Gümrük Birliği ile
ilgili alanlarda AB’nin karar alma süreçlerinde Türkiye’nin yer almaması, ülkemiz
bakımından AB’nin akdettiği Serbest Ticaret Anlaşmalarının üstlenilmesinde
yaşanan güçlükler ve Gümrük Birliği’nden tam anlamıyla yararlanmamıza mani olan
karayolu kotaları konuları sistemik sorunlar haline gelmiştir. Söz konusu
hususlara ilişkin olarak Gümrük Birliği Kararı’nda hiç hüküm bulunmaması veya
mevcut hükümlerin ülkemiz açısından yetersiz kalması bu sorunlara kaynak teşkil
etmiştir.
Diğer taraftan, AB son yıllarda akdettiği yeni nesil STA’lar
kapsamında tarım, hizmetler, yatırımlar ve kamu alımları gibi alanlarda üçüncü
ülkelerle, Türkiye ile olan ortaklık ilişkisinden daha derin tercihli
düzenlemeler gerçekleştirmektedir. Son dönemde, ülkemiz de üçüncü ülkelerle
benzer şekilde Gümrük Birliği’nden daha geniş kapsamlı STA’lar (Güney Kore ile
hizmetler ve yatırım, Peru ile hizmetler, Singapur ve Japonya ile hizmetler,
yatırımlar ve kamu alımları) müzakere etmeye başlamıştır. En önemli ortağımız
olan AB ile ekonomik ve ticari ilişkilerimizi bu yeni akımlar çerçevesinde
geliştirmemizde birçok açıdan önemli yararlar bulunduğu değerlendirilmektedir.
Bir taraftan sistemik sorunlara çözüm bulunması, diğer
taraftan günün koşullarına uyarlanması amacıyla Gümrük Birliği’nin
güncellenmesi önem arz etmektedir. Öte yandan, Türkiye’nin AB ve ABD arasında
müzakere edilen Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) sonucu ortaya
çıkacak ekonomik blok içinde yer alma hedefi Gümrük Birliği’nin güncellenmesi
sürecine aciliyet kazandırmıştır.
Yukarıda özetle belirtilen mülahazalarla, Gümrük Birliği’nin
güncellenmesine ilişkin Avrupa Komisyonu ile yürütülen teknik müzakereler 27
Nisan 2015 tarihinde tamamlanmış olup, müzakerelerin çerçevesini belirleyen
Rapor, Ekonomi Bakanımızın 12 Mayıs 2015 tarihli Brüksel ziyareti kapsamında
Avrupa Komisyonu Ticaret Komiseri Cecilia MALMSTRÖM ile gerçekleştirdiği
görüşmede resmiyet kazanmıştır. Anılan Rapor için lütfen tıklayınız.
Konuya ilişkin resmi müzakerelere başlanmadan önce
taraflarca etki analizi çalışması, iç istişare ve onay süreçlerinin
tamamlanması gerekmektedir. Resmi müzakerelere ise 2017 yılı içerisinde
başlanması planlanmaktadır. Bu süre zarfında ülkemizce gerekli hazırlıklar
kapsamında ilgili Kurumlar, Sivil Toplum Kuruluşları ve özel sektör
temsilcileri ile bir iç istişare süreci başlatılmış olup, ayrıca konuya ilişkin
bir etki analizi çalışması yapılmaktadır.
Bu çerçevede, Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük
Birliği’nin güncellenmesine ilişkin başlatılan çalışmada kullanılmak üzere tüm
paydaşların bilgi ve tecrübelerine de ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda,
Gümrük Birliği’nin güncellenmesi sürecine yönelik olarak hazırlanan genel
nitelikli görüş bildirme formu ile hizmetler ve kamu alımları konularına
ilişkin olarak hazırlanan formlara ulaşmak için ilgili başlığa
tıklayınız.